LFDE: Europese kameraden, tijd voor een financiële revolutie!
Door Alexis Bienvenu, Beheerder, La Financière de l’Échiquier (LFDE)
De Franse bank Société Générale is sinds begin dit jaar al 84% hoger gekoerst, en is daarmee zeker geen unicum. Banken uit de eurozone doen het met een gemiddelde stijging van 44% dit jaar uitstekend en een stuk beter dan de grote AI-bedrijven, van wie het rendement in vergelijking verbleekt (Nvidia blijft bijvoorbeeld steken op +17% in Amerikaanse dollar). Hier en daar zien we ook sterke uitschieters: Unicredit, gemeten naar marktkapitalisatie vandaag de op één na grootste beursgenoteerde bank van de eurozone, schoot in drie jaar tijd meer dan 600% hoger!
Die opmars is niet te danken aan de economische bedrijvigheid in de eurozone, die helaas nog steeds op een laag pitje staat. Los van enkele specifieke situaties, zoals met name Unicredit, zijn er verschillende structurele verklaringen voor, die deze trend een duurzaam karakter kunnen geven.
Normalisatie van de rentecurve
Om te beginnen is de rentecurve genormaliseerd. Doordat de inflatie gedaald is, gevolgd door de beleidsrente, vertoont de curve opnieuw het klassieke patroon, waarin de korte rente aanzienlijk lager is dan de lange rente, terwijl in bijvoorbeeld 2023 het omgekeerde nog het geval was, toen in Duitsland de tweejaarsrente bijna 80 basispunten hoger lag dan de tienjaarsrente. In die omstandigheden konden banken, die hoofdzakelijk geld lenen op korte termijn om kredieten te verstrekken op lange termijn, onmogelijk floreren. Dat ongunstige klimaat is nu voorbij en een nieuwe opstoot van inflatie lijkt vooralsnog niet aan de orde.
Beursinhaalslag en versoepeling van regels
Er zijn nog andere factoren die de banken de wind in de zeilen geven, zoals meer inkomsten uit commissies op transacties en versoepelingen van de regelgeving. Ze maken bovendien een langverwachte inhaalbeweging op de beurs, waar ze lange tijd belachelijk laag gewaardeerd waren.
Europese soevereiniteit als drijvende kracht
Onder de waterlijn speelt echter ook een andere, nog krachtigere tendens: het opkomende streven naar Europese soevereiniteit. Door de toegenomen versnippering van de wereld is Europa, met in het westen een bondgenoot die het de rug toekeert en in het oosten een vervaarlijk dreigende buur, gaan beseffen dat het op verschillende vlakken meer op eigen benen moet staan: militair, uiteraard, maar ook commercieel en nu dus financieel. Vanuit die gedachte werkte de Europese Commissie een ambitieuze strategie uit om de financiële sector in Europa te hervormen: de in maart 2025 voorgestelde 'Spaar- en beleggingsunie'.
De Spaar- en beleggingsunie
Daarmee wil ze de regio een eengemaakte, efficiënte markt geven waar economische projecten binnen de Europese Unie financiering kunnen vinden. Aan de basis van het idee ligt de vaststelling dat er in de eurozone grote hoeveelheden spaargeld onderbenut blijven. Elk jaar wordt in Europa voor 1.000 miljard euro gespaard, maar een groot deel daarvan ontvlucht het continent, om vooral te worden belegd in Amerikaanse obligaties, of het vloeit naar Europese activa met weinig risico en dus een laag rendement en weinig productieve waarde. Als er doeltreffende instrumenten komen om die geldstromen te heroriënteren, zouden er jaarlijks honderden miljarden euro's nuttiger kunnen worden aangewend om de dynamiek in Europa aan te zwengelen, niet alleen op militair gebied, maar ook op het vlak van milieu en digitalisering.
Amerikaanse voorbeelden en Europese ambities
Aan toepassingsgebieden is er alvast geen gebrek. Daarbij dienen de Verenigde Staten, waar projecten makkelijker financiering vinden, doorgaans als referentie. Een van de prioriteiten is de ontwikkeling van grensoverschrijdende durfkapitaalfondsen om innovatieve bedrijven pan-Europees te ondersteunen. Een ander plan houdt rechtstreeks verband met de banken en de markten: de 'effectisering' van leningen eenvoudiger maken. Daarbij bundelt een bank een grote hoeveelheid leningen in één vehikel, waarvan ze vervolgens stukjes doorverkoopt aan beleggers.
Zo kan ze haar eigen balans verlichten en dus kapitaal vrijmaken om nieuwe leningen te verstrekken. Die praktijk is courant in de Verenigde Staten, maar blijft zeldzaam in Europa, dat daardoor minder ruimte heeft om innovatie te ondersteunen. Daarnaast liggen er ook originelere plannen op tafel, zoals de oprichting van een eengemaakte markt voor Europese staatsobligaties in plaats van 27 louter nationale markten, om een deel van het spaargeld aan te trekken dat vandaag in Amerikaanse obligaties belegd wordt.
Meer dan een regelwijziging
De plannen van de Commissie zijn meer dan de zoveelste evolutie in de regelgeving. Ze vormen een heuse ideologische revolutie. De banken en de bredere kapitaalmarkten worden voortaan gezien als echte instrumenten van soevereiniteit en niet langer als alleen een bron van welvaart – al kan het een niet zonder het ander. Binnen tien jaar zijn de Europese banken en beurzen waarschijnlijk een stuk solider en is Europa dus wellicht een stuk zelfstandiger. Lang leve de Europese financiële revolutie!